Is het Whisky of Whiskey

Is het Whisky of Whiskey?

Het antwoord is niet heel moeilijk, de Amerikanen zijn begonnen met de toevoeging van de ‘e’ in het woord whisky en dit is overgenomen door de Ieren. Whiskey is dus Iers of Amerikaans.

Maar waarom de -ey in whiskey?

Rond 1870  was de kwaliteit van de Schotse whisky erg slecht. De Schotten hadden problemen met het distillatieprocessen. De  Schotse distilleerderijen konden maar moeilijk een consistente whisky leveren.

De Ieren die op dat moment over een betere whisky beschikten bedachten de extra ‘e’. Zo zou er volgens hen in de export naar vooral Amerika een duidelijk onderscheid gemaakt kunnen worden tussen whisky en het veel betere whiskey.

In Ierland is het dus altijd whiskey, maar ook in Amerika wordt deze schrijfwijze toegepast.

Maar er zijn meer verschillen: Zo is een Schotse whisky minimaal jaar gerijpt op vaten van eikenhout, terwijl Ierse whiskey minimaal 5 jaar heeft gerijpt. Maar in veel gevallen rijpen zowel whiskey als whisky veel langer.

En bourbon dan?

Bourbon komt uitsluitend uit Amerika en wordt uit minimaal 51% mais gemaakt. Mais geeft de bourbon dan ook een zoetere smaak dan de meeste whiskey’s hebben.

Er zijn een aantal bekende bourbon’s maar mijn favoriet is de Bookers Bourbon.

Voor een bourbon bestaat er geen rijpingsminimum zoals die er voor whisky wel is. Bij een straight bourbon is dit wel het geval. Een straight bourbon heeft minimaal een rijping van 2 jaar en is verplicht de rijpingsjaren te vermelden als deze minder dan 4 jaren betreft. Maar over Bourbon later meer.

De distillatie van whisky

De principes voor de distillatie van whisky en whiskey zijn de afgelopen paar honderd jaar weinig veranderd. Er zijn slechts drie basis ingrediënten nodig:

• water,
• gerst,
• gist.

Technologie helpt nu de productie, maar traditioneel zijn er vijf fase in het proces:

1. mouten,
2. mashing,
3. fermenteren,
4. destillatie,
5. rijpen.

Stap 1 – Mouten

Gerst bevat zetmeel en dit zetmeel moet worden omgezet in oplosbare suikers om alcohol te maken. Om dit te laten gebeuren, moet de gerst ontkiemen en dit eerste deel van het product wordt ‘mouten’ genoemd.

Elke distilleerder heeft zijn eigen voorkeur voor het type gerst dat ze kopen, maar ze hebben een type nodig dat hoge opbrengsten aan oplosbare suiker produceert. De gerst wordt 2 tot 3 dagen in warm water geweekt en vervolgens traditioneel op de vloer van een gebouw dat een mouterij wordt genoemd, uitgespreid. Het wordt regelmatig gedraaid om een constante temperatuur te behouden. Dit gebeurt ook op commerciële schaal in roterende grote trommels.

Als de gerst begint te schieten, moet de kieming worden gestopt door hem in een oven te drogen. Traditioneel wordt turf gebruikt om de oven aan te drijven en op dit punt kunnen het type turf dat wordt gebruikt en de droogtijd in de turfrook de smaak van de uiteindelijke spirit beïnvloeden. De gerst wordt nu ‘mout’ genoemd en deze wordt vermalen in een molen, waarbij eventuele kaf en ander puin wordt verwijderd.

Stap 2 – Mashing

De gemalen mout, die ‘grist’ wordt genoemd, wordt nu toegevoegd aan warm water om de extractie van de oplosbare suikers te starten. Het water is normaal gesproken afkomstig van een zuivere, betrouwbare, lokale bron – daarom liggen de meeste distilleerderijen over de hele wereld naast een rivier of meer.
Het karakter van dit water kan de uiteindelijke spirit beïnvloeden, omdat het mineralen kan bevatten van het passeren van of door graniet, turf of ander gesteente. De vloeibare combinatie van mout en water wordt de ‘mash’ (puree) genoemd. Het wordt in een groot vat gedaan, een mash tun genoemd en enkele uren geroerd.

Tijdens dit proces lossen de suikers in de mout op en worden deze via de bodem van de mash afgevoerd. De resulterende vloeistof wordt ‘wort’ genoemd.

Stap 3 – Fermentatie

Het wort wordt gekoeld en overgebracht naar grote tanks die washbacks worden genoemd. Deze zijn traditioneel gemaakt van hout, maar nu gebruiken een aantal distilleerderijen roestvrij staal. Hier wordt de gist toegevoegd en begint de fermentatie.

Stap 4 – Destillatie

In Schotland wordt de was traditioneel tweemaal gedistilleerd. In Ierland wordt het driemaal gedistilleerd, hoewel er in beide landen uitzonderingen zijn.

Hier is een korte uitleg van het dubbele destillatieproces. De stills zijn gemaakt van koper, dat het beste materiaal blijkt te zijn om onzuiverheden uit de gedistilleerde drank te halen terwijl het wordt gedistilleerd, en bestaat uit een komvorm aan de onderkant die omhoog reikt tot aan de nek aan de bovenkant.

Ze zijn in principe allemaal hetzelfde, maar een andere vorm zal een andere smaak en karakter geven aan de uiteindelijke spirit. Langere stills met een langere nek geven een fijnere, lichtere spirit, terwijl kortere, dikkere stills een vollere, rijkere spirit produceren.

Stap 5 – Rijping

De spirit wordt in eikenhouten vaten gedaan en opgeslagen. De meest voorkomende soorten eikenhouten vaten zijn die welke eerder zijn gebruikt in de Amerikaanse bourbon- en Spaanse sherry-industrie.

De spirit moet minimaal drie jaar op vat rijpen voordat het in Schotland wettelijk whisky mag worden genoemd. Tijdens de rijping combineren de smaken van de spirit zich met natuurlijke verbindingen in het houten vat en dit geeft de whisky zijn eigen karakteristieke smaak, aroma en kleur.

Wil je meer weten over hoe whisky aan haar kleur komt?  Lees dan dit artikel.

Het maak proces van whisky en whiskey is gelijk. Het grootste verschil is waar de drank gemaakt wordt.